Δακτυλικά Αποτυπώματα (μην αφήσεις)

Δακτυλικά Αποτυπώματα (μην αφήσεις)

Τα τελευταία χρόνια έχουμε πήξει στις εισαγόμενες αστυνομικές σειρές και όλοι μας πλέον μπορούμε να συναγωνιστούμε στην εξιχνίαση εγκλημάτων τον Ηρακλή Πουαρό και τον Σέρλοκ Χολμς. Η αλήθεια είναι πως τα CSI μας κάνουν ακόμα πιο άσχετους. Τρανταχτό παράδειγμα το θέμα των δακτυλικών αποτυπωμάτων. Πατάει που λες ο μπάτσος στο κομπιούτερ ένα κουμπάκι και το σκαναρισμένο αποτύπωματα βρίσκει κατευθείαν τον κάτοχό του. Αυτό είναι ένα μεγά-αα-λο ψέμα. Οι ίδιες αστυνομικές αρχές των ΗΠΑ δηλώνουν πως για την ταυτοποίηση ενός πολύ καλά σωσμένου αποτυπώματος χρειάζονται τουλάχιστον 2 ώρες! Πάμε, όμως, να δούμε τι κάνει τα δακτυλικά μας αποτυπώματα τόσο μοναδικά.

Τα δακτυλικά αποτυπώματα σχηματίζονται ήδη από την κοιλιά της μάνας μας. Στη 10η εβδομάδα της κύησης το κάθε έμβρυο αρχίζει να αναπτύσσει τα δικά του μοναδικά αποτυπώματα. Το βασικό τους σχήμα καθορίζεται ως ένα βαθμό από τα γονίδια που κληρονομούμε από τους γονείς μας, οι λεπτομέρειες, όμως, είναι εντελώς τυχαίες και θα σου εξηγήσω αμέσως το γιατί. Όταν ήμασταν 10 εβδομάδων στην κοιλιά της μανούλας μας, οι άκρες των δακτύλων μας αρχίζουν να πρήζονται και αποτελούνται από ένα μαλακό ιστό ιδιαίτερα πλούσιο σε αιμοφόρα αγγεία, συνδετικό ιστό και νευράκια. Όχι πολύ αργότερα, το πρήξιμο αυτό σταματά, αλλά το δάκτυλο συνεχίζει να μεγαλώνει σε μήκος, απορροφώντας κατά κάποιο τρόπο το ακροδάκτυλο. Φαντάσου δηλαδή μια μπαλίτσα στις ράγες των δακτύλων σου, που όσο μεγαλώνει αυτό αναγκάζονται και τεντώνεται, έτσι ώστε με το που γεννηθείς να μην υπάρχει η μπαλίτσα, γιατί θα έχει μοιραστεί στο δάκτυλο που μεγάλωσε. Πριν γεννηθούμε, η φυσική επιλογή θα κάνει πάλι τα μαγικά της. Το δέρμα στις ράγες θα αρχίσει να μαζεύει, δημιουργώντας πτυχές. Αυτή η διαδικασία κάνει τα δάχτυλά μας πιο ευέλικτα και ελαστικά, ανθεκτικά στην τριβή (για να μπορούμε να πιάνουμε πιο εύκολα τα πράγματα) και περισσότερο ικανά στην αίσθηση της αφής. Τα γονίδια παίζουν ρόλο μόνο στο πώς θα εξελιχθεί η όλη φάση και όχι στο τελικό σχήμα, οπότε είναι λάθος να κρίνουμε πατρότητα ή συγγένεια από τα δακτυλικά αποτυπώματα.

Τα δακτυλικά αποτυπώματα έχουν 3 σχήματα (patterns). Αν το δέρμα αρχίσει να μαζεύει πριν απορροφηθεί το αρχικό πρήξιμο που λέγαμε, τότε προκύπτει ένα αποτύπωμα με πολλές σπείρες (whorl). Αν αυτές οι διαδικασίες γίνουν παράλληλα, τότε δημιουργούνται βρόγχοι / θηλιές (loop). Αν, πάλι, το δέρμα αρχίσει να μαζεύει πολύ αργά, τότε δημιουργούνται αψίδες (arch). Εδώ να σημειωθεί ότι οι λεπτομέρειες που προκύπτουν είναι ΕΝΤΕΛΩΣ ΤΥΧΑΙΕΣ και για το λόγο αυτό ούτε τα μονοζυγωτικά δίδυμα δεν έχουν τα ίδια δακτυλικά αποτυπώματα!

Αυτή είναι η Αψίδα (σαν αποπεπλατυσμένο στην κορυφή του τρίγωνο).


Αυτή είναι η Θηλιά (σα να μπαίνει ένα τσουτσούνι στις πτυχές).


Αυτές είναι οι Σπείρες (σαν ενα σπιράλ που περιστρέφεται μέσα σε κύκλο).

Ποια είναι, όμως, η ιστορία των δακτυλικών αποτυπωμάτων? Το 1684 κάποιος κύριος Grew δημοσίευσε το πρώτο ever άρθρο για τη μικρο-αρχιτεκτονική του δέρματος των δακτύλων μας. Ακολούθησαν πολλοί άλλοι, χωρίς ωστόσο να δηλώνεται κάτι παραπάνω από απλές παρατηρήσεις. Το 1788 ο κος Mayer δημοσίευσε μελέτη που αποδείκνυε ότι ο καθένας μας έχει διαφορετικά δακτυλικά αποτυπώματα. Κανείς δεν πολυέδωσε τότε σημασία, καθώς η αναγνώριση της φάτσας προείχε και φαινόταν πιο αποτελεσματική. Το 1858 ο μάγιστρος Sir Herschel εισήγαγε τη λήψη αποτυπωμάτων στην Ινδία, αλλά δεν έπεισε και το όλο εγχείρημα είχε απλώς ανθρωπολογική και επιδημιολογική κατεύθυνση. Το πρώτο μεγάλο άνοιγμα στον επιστημονικό κόσμο έγινε το 1880, όταν ο Dr Faulds δημοσίευσε μια εκτενή έρευνα για τη μοναδικότητα των αποτυπωμάτων στο σούπερ ουάου επιστημονικό περιοδικό Nature. Παρόλα αυτά, η προσφορά του να βοηθήσει τη Μητροπολιτική Αστυνομία του Λονδίνου δε συγκίνησε απολύτως κανέναν. Το 1892 ο Sir Galton δημοσίευσε ένα άρθρο με αναλυτικές λεπτομέρειες για το πώς θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η ανάγνωση των δακτυλικών αποτυπωμάτων στην εγκληματολογία. Τον ίδιο κιόλας χρόνο, ο Αργεντίνος μπάτσος Juan Vucetich, φανατικός αναγνώστης του Galton, έκανε την πρώτη ever ταυτοποίηση αποτυπωμάτων. Επρόκειτο για το φόνο δυο αγοριών (4 και 6 ετών) και της μάνας τους Francisca Rojas με κύριο ύποπτο ένα γείτονα. Ο μπατσο-χουάν (γιατί police χωρίς Γιάννη, προκοπή δεν κάνει) απέδειξε στο δικαστήριο ότι τις δολοφονίες τις έκανε η ίδια η Francisca πριν αυτοκτονήσει κόβοντας το λαιμό της. Κλαπ κλαπ κλαπ. Υπάρχουν, όμως και αρκετές ιστορίες που το δαχτυλικό αποτύπωμα έκαψε τον λάθος άνθρωπο. Από τις αρχές του 1900 σάμθινγκ έγιναν ουκ ολίγα λάθη. Στην ιστορία έμεινε η υπόθεση Will West. Μιλάμε για κάποιον Will West που καρφώθηκε στην αστυνομία ως Will West και τα ανθρωπομετρικά του στοιχεία ήταν απολύτως ίδια με του καταζητούμενου. Τα δακτυλικά αποτυπώματα, όμως, ανήκαν στην πραγματικότητα σε άλλον κατάδικο ονόματι William West και έτσι ο καημένος Will σάπισε λίγο ακόμα στη στενή εξαιτίας της πρώτης λανθασμένης ετυμηγορίας των δακτυλικών αποτυπωμάτων. Ακολούθησαν άπειρες ίδιες περιπτώσεις με αποκορύφωμα την πρόσφατη υπόθεση Mayfield. Ο τυπάκος αυτός ήταν ένας απλός δικηγοράκος από το Όρεγκον μέχρι που κάποια μέρα του Μάη του 2004 η αστυνομία του χτύπησε την πόρτα και τον μπαγλάρωσε ως βασικό ύποπτο της βομβιστικής επίθεσης στα τρένα της Μαδρίτης (με 191 νεκρούς αν δε θυμάσαι). May-day! May-day! 2 Χρόνια μετά αποδείχτηκε η αθωότητα του Mayfield και το FBI του έδωσε αποζημίωση δύο εκατομμύρια δολλάρια για ηθική βλάβη. Αυτό φυσικά δε συμβαίνει σχεδόν ποτέ και άμα σε πιάσουνε, την έβαψες -όσο και να χτυπιέσαι.

Γιατί, όμως, συμβαίνουν αυτά τα λάθη, παρόλο που λέμε ότι τα δακτυλικά αποτυπώματα του καθενός μας είναι μοναδικά? Οφείλεται στο γεγονός ότι δε μπορούμε να πάρουμε καλό δείγμα του αποτυπώματος από το μέρος του εγκλήματος. Η επεξεργασία του αποτυπώματος (να το πάρουμε από μια κουρτίνα ή μια πόρτα) είναι μια διαδικασία που δε μας δίνει την εικόνα του αποτυπώματος έτσι όπως τη βλέπαμε στις παλιές μας ταυτότητες. Κορυφαίοι εγκληματολόγοι κατέληξαν πως μόνο στο 26% των περιπτώσεων μπορούμε να μιλάμε για ταυτοποίηση, ενώ στις υπόλοιπες περιπτώσεις ρισκάρουμε. Συνήθως ένα αποτύπωμα μας δείχνει 5 με 6 πιθανούς υπόπτους σε όλον τον κόσμο, αλλά έτσι δε γίνεται δουλειά. Στο 70% των περιπτώσεων που δε μπορούμε να ταυτοποιήσουμε ευθύνεται η κακή ποιότητα του δείγματος, η μη σωστή λήψη του και τα artefacts που δε φροντίσουμε να βγάλουμε στο μικροσκόπιο. Από όλα αυτά μπορείς να καταλάβεις ότι οι συσκευές ανίχνευσης δακτυλικών αποτυπωμάτων που ανοίγουν πόρτες, μπορούν εύκολα να κάνουν λάθη και να ανοίγουν σε λάθος άτομα. Το ίδιο ισχύει και για τα notebooks (τύπου VAIO) που κυκλοφορούν και με το ειδικό feature αναγνώρισης του δακτυλικού αποτυπώματος του κατόχου τους.

 





Trivia: Πολλά θηλαστικά έχουν κι αυτά την ιδιαιτερότητα του δακτυλικού αποτυπώματος. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση αφορά στα κοάλα, των οποίων, μάλιστα, το αποτύπωμα εύκολα μπορεί να θεωρηθεί και ως... ανθρώπινο! Η αναξιοπιστία της μεθόδου και η υποδεέστερη ευαισθησία της ως μεθόδου ταυτοποίησης σε σχέση με το DNA (δέρμα, τρίχες, σπέρμα δράστη) οδήγησαν στη σταδιακή εγκατάλειψη των δακτυλικών αποτυπωμάτων. Σήμερα, όπως θα παρατήρησες, οι ταυτότητες δε χρησιμοποιούν πια το δακτυλικό σου αποτύπωμα και η αστυνομία γνωρίζει ουσιαστικά τα αποτυπώματα των εγκληματιών. Με την εμφάνιση ενός νέου αποτυπώματος, τότε μιλάμε απλώς για... πρωτάρη.